Istorgia

La Villa Planta enturn 1900
Villa Planta ed edifizi nov matg 2016

La Villa Planta, numnada tenor ses proprietari Jacques Ambrosius von Planta, è vegnida construida ils onns 1874-75 da l'architect Johannes Ludwig sco residenza privata. L'edifizi neoclassicistic, en sia furma bunamain quadrata, ha ina fatschada represchentativa cun in portic purtà da colonnas. Ils sfinxs sin las duas varts da la stgala, las picturas pompeianas en il salun e la cupla colurada en aur da maniera bizantina rinvieschan a l'activitad dal proprietari sco martgadant en Egipta, spezialmain ad Alexandria. La culminaziun da quest "orientalissem" furma la mesaglina sin il spitg da la cupla.

Curt avant sia mort ha Jacques Ambrosius von Planta vendì l'onn 1898 la chasa a la Viafier retica che l'ha dada en locaziun dapi l'onn 1919 al chantun Grischun per intents culturals. L'onn 1957 ha il chantun Grischun la finala cumprà la chasa.

Per las collecziuns da la scienza natirala ha l'architect Walther Sulser construì il 1927 in museum da la natira e dal parc naziunal gist sper la Villa Planta, entant che la Villa Planta è vegnida adattada als basegns d'in museum d'art. Il 1981 ha il museum da la natira survegnì in agen edifizi nov ed il simpel bajetg da dus plauns, l'uschenumnà edifizi da Sulser, è vegnì collià sur ina passarella cun la Villa Planta e duvrà da qua davent unicamain per las exposiziuns temporaras dal museum d'art.

Il cumenzament dals onns 1960 sa chattava la Villa Planta en in nausch stadi. Gia quella giada han ins pensà da sanar e da renovar la chasa. Igl è schizunt stà en discussiun da demolir la villa Planta e da construir in edifizi nov. Suenter numerusas cuntraversas politicas ha la regenza publitgà ina concurrenza d'architectura il cumenzament dals onns 1980 per sanar la Villa Planta e per engrondir il museum d'art dal Grischun. Il cussegl grond n'ha dentant betg acceptà las propostas. El ha unicamain concludì da restaurar e da sanar la Villa Planta. Il credit ch'era necessari per quest intent è vegnì approvà cun gronda maioritad da las votantas e dals votants grischuns. Suenter las lavurs da restauraziun e da renovaziun da la Villa Planta che han durà prest trais onns e ch'èn vegnidas exequidas sut la direcziun da la cuminanza dals architects Peter Zumthor, Peter Calonder e Hans-Jörg Ruch ha il museum d'art dal Grischun puspè pudì avrir sias portas cun in act festiv il cumenzament da l'onn 1990.

La Villa Planta n’ha betg avunda plazza per la collecziun che crescha ad in crescher. Er han las exposiziuns temporaras survegnì dapli impurtanza per il museum. Perquai è il giavisch d’engrondir l’edifizi daventà adina pli insistent. L’onn 2011 ha pudì vegnir publitgada ina concurrenza d’architectura internaziunala. Gudagnà quella ha il biro d’architectura Estudio Barozzi/Veiga da Barcelona. Lur project ha persvadì tras sia plazza precisa e clera en l’ambient architectonic. L’edifizi nov caracteristic n’è betg solitar, mabain entra en in dialog cun la Villa Planta. Da l’in sper l’auter dals dus edifizis daventi in museum. Locals bain proporziunads per la collecziun ed ina structura spaziala averta per exposiziuns temporaras persvadan er funcziunalmain e permettan da sa concentrar sco vulì sin l’art a l’intern dal museum.